Na mestu gde se Panonska nizija dodiruje sa Šumadijom, gde Dunav grli svoju desnu obalu, gde jata ptica šaraju nebom, napisana je istorija Zemuna, duga 7.000 godina, čije svedočanstvo predstavlja brdo Gardoš, čuvar svih epoha od neolita do danas.
Turističke atrakcije Zemuna – Zemunski mamci za turiste
Zemun je jedno veliko šetalište istorijom sa brojnim kulturno – istorijskim spomenicima koji razbijaju monotoniju urbanog. Lepotu svoje autentične atmosfere Zemun krije na Velikom ratnom ostrvu, oazi zelenila, rezervatu ptica, bisernoj plaži Lido.
Grad alasa, čamaca, trgovaca i zanatlija, krivudavih ulica pod kaldromom, gastronomskih čuda, različitih naroda i kultura, bio je i ostao poznat po gostoljubivosti i srdačnosti svojih žitelja.
Danas je centar umetničkog i boemskog života, u kome vreme sporije teče. I zato je Zemun mesto u kome je Beograd sakrio svoju dušu. Predstavljamo vam osam najvećih turističkih atrakcija Zemuna.
1. Tvrđava Gardoš
Tvrđava Gardoš predstavlja najstariji objekat u Zemunu, koji se pominje još u IX i XI veku. Današnji ostaci vezuju se za XV vek. U sredini utvrđenja nalazi se kula. Podignuta je 1896. godine, a restaurirana 1962. godine.
Poznata je i kao Kula „Sibinjanin Janka“. Zemunsko utvrđenje prvi put je stradalo krajem XI veka pod naletom Prvog krstaškog pohoda. Tokom prve polovine XII veka, često se pominje u vezi sa vizantijsko-mađarskim ratovima, a vizantijski hroničar Jovan Kinam navodi da su Mađari 1127. godine zauzeli Beogradsku tvrđavu i od njenog kamenja podigli zemunski grad.
Osmanlije su tvrđavi razorile 1397. godine, kada i obližnju Beogradsku tvrđavu. Zemun je 1411. godine mađarski Žigmund Luksemburški dao despotu Stefanu Lazareviću. Utvrđenje 1441. godine je predato Đurđu Brankoviću, a u njemu je 11.08.1456. godine, od posledica rana zadobijenih tokom odbrane Beograda, preminuo Janoš Hunjadi (Sibinjanin Janko).
Danas je od nekadašnjeg utvrđenja očuvana kvadratna citadela, smeštena na kraju velike lesne zaravni iznad Dunava. Približna dužina njenih stranica, sa kulama, iznosi oko 45 m. U svakom od četiri temena citadele, okrenute ka stranama sveta, nalaze se ostaci velikih kružnih kula. Ovde se nalazi atelje i galerija Čubrilo.
Gardoš također sadrži nekoliko znamenitosti, uključujući kulu sa satom i spomenik Milana Rakića.
2. Zemunski kej
Smešten na desnoj obali Dunava, u neposrednoj blizini ušća Save u Dunav, Zemun i njegova okolina u celini imaju obeležje nizije. Malo koja tačka prelazi visinu od 100 m nadmorske visine.
Prostor zemunske opštine se sastoji od više elemenata reljefa, stepenasto poređanih: aluvijalne ravni Dunava, nešto više lesne terase, još višeg lesnog odseka i najviše lesne zaravni, koji u potpunosti utiču na njegov turistički razvoj. Radi odbrane od visokih vodostaja reke od 1886. do 1889. godine izgrađena je obaloutvrda i početkom 90-tih godina XIX veka Kej postaje drugo šetalište Zemuna.
Kasnije je nivo nasipa povišen i u posleratnom periodu uređivane su obala i zelene površine do nekadašnjeg hotela „Jugoslavija“, a izgradnjom Novog Beograda ona je spojena s levom obalom Save. Na suprotnoj strani Dunava je Banat, a u sredini je Veliko ratno ostrvo.
Već nekoliko godina glavu atrakciju na zemunskom keju predstavljaju labudovi, koji su ovde pronašli mirno mesto za život, svakodnevno pozdravljajući posetioce ovog predivnog šetališta.
3. Veliko ratno ostrvo
Predeo izuzetnih odlika „Veliko ratno ostrvo“ predstavlja jednu od retkih sačuvanih oaza netaknute prirode. Nalazi se u veličanstvenom pejzažu ušća Save u Dunav.
Ne zna se tačno kada se formiralo, ali je pojava ostrva prvi put zebeležena u XVI veku i to kao manji peščani sprud koji je nešto kasnije podeljen vodenim kanalom u pravcu vodotoka Dunava. Najstariji likovni prikaz oko 1514. godine zabeležio je mađarski kartograf Lazar Deaka. Prvi zabeleženi naziv je Dunavsko ostrvo. Svoje ime „Veliko ratno ostrvo“ dobije 1717. godine i od tada se redovno pojavljuje na svim vedutima, kartama, planovima i postaje važna raskrsnica trgovačkih puteva.
Na ovom ostrvu živi veliki broj ptica močvarica zaštićenih međunarodnim ugovorima. Neke se povremeno javljaju u preletima, jer se ovo područje nalazi na putu migracija sever-jug. Na ostrvu je zastupljena i fauna u brojnim populacijama glodara, lisica i jež. S proleća, tokom plavljenja brojne vrste riba zalaze u privremeno oformljene bare radi mresta.
Vegetacija na ostrvu je uslovljena promenom godišnjeg doba, vremenskim prilikama koje određuju nivo vode Dunava, kao i režimom podzemnih voda. Mogu se videti i listopadni i četinari. Zapadni priobalni pojas, čini poznata peskovita plaža „Lido“, omiljena među građanima. Južno od Velikog ratnog ostrva, u dunavskom rukavcu je Malo ratno ostrvo, dužine oko 700 m.
4. Gradski park
Gradski park u Zemunu nalazi se na obodu starog jezgra grada. Oivičen je ulicama Nemanjinom, 22. oktobra, Vrtlarskom, Savskom i Nikolaja Ostrovskog.
Na mestu današnjeg parka, od 1730. do 1871. godine, kada je Zemun dobio status kraljevskog slobodnog grada, nalazio se kontumac, odnosno karantin, u kome su bili smešteni putnici koji bi doputovali s druge strane Save u tadašnju Austro-Ugarsku.
Preuređivanje ovog prostora u parku trajalo je do 1886. godine i on sada zauzima površinu od oko 15,14 ha. Bilo je to ”prva uređena zelena površina, prvo mesto za osveženje i odmor, prvo šetalište za stanovnike pograničnog grada”.
U okviru parka nalaze se Zemunska gimnazija, osnovna škola „Majke Jugović“, franjevački samostan, kao i dva simbola ovog parka – pravoslavna i katolička crkva, sazidane jedna nadomak druge.
5. Nikolajevska crkva
Završena je 1752. godine na mestu starije, slamom pokrivene, drvene srpske crkve. Jednobrodna građevina, sa poluobličastom apsidom i pevničkim prostorima, zasvedena je bačvastim svodom.
Oblikovana je i građena u baroknom stilu i konstrukcijama. Ima sve tipične odlike baroknih crkava podizanih u Vojvodini i Vojnoj granici u XVIII veku. Unutrašnjost crkve, osim visokog i bogato izrezbarenog ikonostasa sa ikonama Dimitrija Baćevića, ima zidne slike, ikone i zastave, kao i drugi inventar od značaja za kulturnu i privrednu istoriju Zemuna.
Posebno su interesantne zastave zemunskih esnafa, kao i čestica moštiju sv. Andreje prvozvanog koja se ovde čuva sa posebnim pijetetom. Prvobitni zvonik, izgoreo u požaru 1867. godine obnovljen je 1870. godine. Građevina predstavlja, ne samo najstariju sačuvanu srpsku crkvu u starom jezgru Zemuna, već i u Beogradu.
Od crkve vodi kaldrmisana ulica jednom putanjom do gardoške kule, a drugom prema zemunskom keju i dobro poznatim restoranima, poput „Šarana“, „Reke“, „Venecije“ i drugih.
6. Kafana „Beli medved“
Kafana „Beli medved“ jedini je sačuvani objekat tzv. balkanske arhitekture u starom jezgru Zemuna. Na najstarijim planovima Zemuna obeležena je nazivom „Zartaken“, a pominje se i kao mesto u kojem je 1717. godine odseo princ, austrijski vojskovođa i državnik Eugen Savojski.
Građena je u bondruku kao objekat dvojne namene sa stanovimana spratu i kafanom „Beli medved“ u prizemlju. Ispod „Belog medveda“ nalazi se podzemni hodnik, dugačak više od 20 m. Sa njegove bočne strane ulazilo se u veliki vinski podrum, u kome su nekadašnji birtaši čuvali vino.
7. Opera i teatar „Madlenianum“
Opera i teatar „Madlenianum“ osnovan je 1997. godine, kao prva privatna opera na Balkanu. Osnivač i donator je gospođa Madlena Cepter, čija ulaganja u kulturu i umetnost predstavljaju najveći savremeni mecenat u ovoj oblasti, ne samo u našoj zemlji, već i u evropskim razmerama, uopšte.
Uklopljen u ambijent i duh starog Zemuna, „Madlenianum“ je centar kulturnih i umetničkih zbivanja ovog dela Beograda. Od prvih dana svoga postojanja, „Madleninum“ se opredelio za rad na stvaranju opere kao teatarske umetnosti u kojoj se međusobnim zbližavanjemmuzičkog i dramskog teatra sugeriše otvaranje novih i do sada neosvojenih umetničkih prostora.
8. Biblioteka „Sveti Sava“
Slavenoserbska biblioteka zemunska osnovana je na svetog Savu 27.01.1825. godine, a njen nominalni osnivač bio je trgovac Mojsej M. Lazarević. Njen prvi mecena je darovao 145 srpskih, nemačkih i latinskih knjiga.
Ceo spisak priložnika sadrži 68 imena. Zemunska biblioteka 1830. godine poseduje preko 1000 bibliotečkih jedinica. Tokom XIX i XX veka biblioteka je često menjala adrese, ali nikada nije napustila staro jezgro Zemuna.
Godine 1989. pripojena je Biblioteci grada Beograda. Kroz biblioteku su prošli svi naši velikani javnog života, pisci, slikari, muzičari, glumci, kritičari. Biblioteka „Sveti Sava“ je osnivač časopisa „Pismo“.
Znamenitosti Zemuna su bogate
Sve u svemu, znamenitosti Zemuna su popularne zbog njihove istorije, kulture, arhitekture i prirodnih lepota. Zemun je grad sa bogatom istorijom i kulturom, koji ima mnogo toga da ponudi posetiocima, od arhitekture do prirodnih lepota, od muzeja do restorana, od trgova do parkova.