Hram Svetog Save na Vračaru, jedan je od najprepoznatljivijih simbola Beograda, Srbije kao i celokupne srpske duhovnosti. Iako još uvek nije gotov, njime se itekako ponosimo. Ujedno predstavlja možda i najveću turističku atrakciju srpske prestonice
Prema površini i zapremini najveća pravoslavna crkva na svetu, podignut u istočnom delu Svetosavskog trga, na mestu gde su, smatra se, po nalogu Sinan – paše 1594. godine spaljene mošti svetitelja kome je posvećen, impozantni simbol ne samo našeg glavnog grada već i celokupne srpske duhovnosti – Hram Svetog Save. Zamisao o podizanju bogomolje na ovom mestu po prvi put se javila tri veka nakon spaljivanja moštiju svetitelja, 1895. godine, kada je osnovano Društvo za podizanje Hrama Svetog Save na Vračaru.
Na današnjem mestu hrama prvobitno je podignuta omanja crkva koja je kasnije morala biti dislocirana usled njegovih ogromnih dimenzija. Deset godina po osnivanju Društva za izgradnju raspisan je konkurs za izradu projekata budućeg hrama ali je svih pet prispelih arhitektonskih rešenja odbačeno kao nedovoljno dobro. Dva Balkanska kao i Prvi svetski rat koji su tih godina tutnjali na našim prostorima odložilo je sve aktivnosti vezane za planiranu izgradnju a ideja je obnovljena 1919. godine.
Sedam godina kasnije, 1926. godine, konkurs je iznova raspisan a ovoga puta na adresu ponovo uspostavljenog Društva za izgradnju pristiglo je dvadeset dva projekta. Kako prva i treća nagrada nisu dodeljene, idejno rešenje arhitekte Bogdana Nesterovića koje je ponelo drugu nagradu odabrano je za ono koje će se uzdizati na Vračaru. Četdeset godina nakon početne zamisli, 1935. godine, izgradnja Hrama Svetog Save konačno je otpočela. Patrijarh Varnava blagoslovio je početak izgradnje a četiri godine kasnije, u jeku grubih radova, patrijarh Gavrilo svečano je osveštao temelje hrama dok je u prostoru budućeg oltara, uz kamen temeljac, položio povelju. Samo dve godine nakon osveštanja izgradnja je ponovo prekinuta usled napada Nemačke na Jugoslaviju a za vreme okupacije Nemci su prostor hrama u izgradnji koristili kao parking. Kasnije su ga u istu svrhu koristili i Partizani kao i ruska Crvena armija a društvo za njegovu izgradnju prestalo je da postoji.
Patrijarh German koji je 1958. godine došao na čelo Srpske pravoslavne crkve obnovio je ideju o podizanju hrama i posle 88 odbijenih molbi za 24 godine, od republičkih i gradskih vlasti 1984. dobijena je dozvola za nastavak izgradnje. 2001. godine na inicijativu tadašnjeg premijera dr Zorana Đinđića a uz blagoslov patrijarha Pavla, formiran je Konzorcijum za izgradnju hrama a radovi na eksterijeru okončani su 2004. godine. Enterijer hrama i dalje je u izgradnji a finansira se dobrovoljnim prilozima građana i doplatnim poštanskim markicama. Ovo impozantno arhitektonsko delo i jedan od centara srpske duhovnosti, i ako još uvek u izgradnji, ponos je Beograda i cele Srbije
Ostavite odgovor
View Comments